<> Şu anda keşfedilmiş olan atomaltı en küçük parçacık hangisi (ist. fizik) ve Hilbert uzayının sınırları ne kadar küçük?
Atomaltı en küçük parçacık diye bir kavram yok. Çünkü burada başka güçler egemen. Diyelim ki en küçük parçacık QUARKLAR olsun; bunlar aralarında GLUON alışverişi yaparak bir arada dururlar.
Şimdi şu yanlıştır: Gluonlar, kuarklardan DAHA küçük, daha temel parçacıktır.
Tam tersine gluonların kudreti (enerji niceliği) kuarklardan da büyüktür.
Öyleyse (fizik bölümü için yazıyorum) şöyle düşünmeliyiz: Evrenin sonradan ayrılan dört temel kuvveti en başta TEK KUVVETTİ.
Şimdi bunu anlamak için süreci geri çalıştıralım. (Bu arada çekim kuvvetini dışarıda bırakalım ki, aklımız karışmasın.)
Elektromagnetizma atom çapında etkilidir. Çekirdek çapında etkili olan “Güçlü çekirdek kuvveti, çekirdekten dışarı çıkamaz”.
Amaaaa çekirdek DENGESİ ve enerjinin sakınımı ilkesi uyarınca dışarıya NÖTRİNO denen zayıf ÇEKİRDEK kuvvetini bırakır. Demek ki zayıf çekirdek kuvveti “Çekirdekten dışarı alınabiliyor”. Öyleyse elektromagnetizma ile bu birleştirilir.
Birinin aracı parçacığı yüksüz FOTON (EM kuvvetin), Diğer Zayıf Çekirdek kuvvetininki ise yüksüz W bozonu. Bu ikisi TEK KUVVET olarak Z bozonunda birleşebilmişlerdir. Böylece doğanın iki kuvveti TEK bir kuvvet oldurulmuştur. (Weinberg, Abdüsselam vb.)
Sırada bu iki kuvvet ile üçüncü kuvveti birleştirmek var: İşte Birleşik alanlar teoremleri bunun üzerine yol almıştır. Bu iki kuvvetin TEK olduğu Z bozonu da üçüncü kuvvet olan ve çekirdekten çıkamayan GÜÇLÜ ÇEKİRDEK KUVVETİ ile birleştirilebilir.
Öyleyse Güçlü çekirdek kuvveti de GLUON ile temsil edilmektedir. (Yani foton gibi W gibi bu kez de Gluon bunun kuvvet alanını taşımaktadır.) Büyük birleştirme Teoremleri bunun üzerine kurulmuştur. (G.U.T. de denir: Grand Unified Theory)
Fakat bunu izleyen dönemde GUT teoremleri yerine kaçınılmaz biçimde Süper Simetri kavramı geldi. Bu kavram öyle bir kavram ki, GUT’a son veriyor ve TOE (Theory Of Everything) adını alıyordu. Çıkış noktası da belliydi: Üç kuvveti TEK bir kuvvet yapmaktı.
Bu sayede LEPTOQUARK kavramına ulaşıldı. Leptonlar (Elektron ve nötrino) ile Quarklar birleştirilmiş oluyordu. Buna ben dahil itirazlar ettik. Çünkü kararlı parçacık (nükleon) olan proton’un da EBEDİ kalıcı olmadığını; YARI ÖMRÜ olduğunu, bu sayede BİZDEN (Scherk isimli şehidimiz -ki Süper string teoreminin bulucusu da odur-) birileri bulunca, şimdi Süper sicimler üzerinde kuramlar yapmaya yöneldik.
Higgs bozonları bir kez daha gündeme geldi. Higgs bozonları öyle bir bozon türüdür ki, parçacık başına düşen enerji miktarı devasa boyutlarda olunca garip davranmaktadır. Yani Higgs Bozonu ile her bir şeyi üretebiliyorsunuz…
O zaman, quarkların da bir sınırı oldu: Bu sınır 3 kuarklı (trio) modellerden itibaren 5 kuarklı (Penthaquark) ve ardından hemen çıkaCAK olan 7 quarklı parçacıkları üretebiliyor.
Şimdi şöyle diyebilir miyiz: Atomaltı dünyada en küçük bilinen parçacık Pentaquarklar arasında üç değil de 5 renk dinamiğiyle çalışan GLUON‘lardır.
Bu gluonlar diğer üçlü renk dinamiği gluonlarından daha KÜÇÜKTÜR. Proton (uud) ve nötron (udd) içinde yer alan QCD (Quark renk dinamiği) birim başına en küçük parçacık iken, pentaquarklarda bu 5 renk olduğundan DAHA DA küçülmüştür. (Pasta payına göre ölçümlüyoruz.)
Bundan daha küçüğü keşfi beklenen ve 5 jet verebileCEK olan septiquarklardır. (Yedi quarklı kombine parçacık.) Bunlar da yüzyıllar içinde 9 ve 11’li quarklara yol açacaktır…
Her bir quark bulunması beraberinde otomatikman ağır bir elektron (Muon, Taon gibi) ve bunlara eşlik eden üç ayrı nötrino (Elektron nötrinosu, Muon Nötrinosu, Taon nötrinosu), bu da pentaquarkın keşfiyle >>>>>>> İKİ adet daha NÖTRİNO ailesi gerektiriyor.
Hans von Aiberg, 03/10/2003 (195/06)
Not-1: <> ile başlayan satırlar sayın Aiberge ait değildir, sohbet/chat esnasında onunla konuşan diğer kişilere aittir. [] ile başlayan satırlar ve [ ] arasındaki kesimler yine sayın Aiberg’e ait değildir, sohbete sonradan eklenmiştir.
Not-2: Eski sohbetlerde işlenen bazı gündem konularının yıllar sonra değişmiş olabileceği ihtimalini gözönünde bulundurmak gerekebilir. Sohbeti okurken karşılaşacağınız her türlü sorunu/hatayı vb. info@aiberg.com adresine bildirebilirsiniz.
önceki bölümü oku | 195 anasayfasına dön | sonraki bölümü oku
