JOYCE’UN KİTABINDAKİ “ZIG-ZAG”

Joyce’un “Finnegan’s Wake” (K85) kitabındaki sembolik terimler arasında çok ilginç bir söz dikkatimizi çekti:

      “By The Stream of Zemzem under Zig-Zag Hill”

“Zig-Zag Tepesi’nin altından akan Zemzem Suyu ile” anlamına gelen bu sözlerde Zig-Zag ve Zemzem Suyu sözcüklerinin aynı cümle içersinde kullanılmış olması, bizce Bağdadi ve Joyce arasında kozmik bir bağıntı olduğunu gösteriyor.

Bilindiği gibi, Zemzem Suyu’nun  İslam’da kutsal bir yeri vardır ve Zemzem Suyu sözü ile ancak İslam sembolize edilebilir. Aiberg, Hızır Tezkiresi’nde, bu konu ile ilgili şu iki cümlenin yer aldığını söylüyor:

“Al-i İmran Suresi’nin 104. ayeti Zemzem’in kaynadığı yerdir”.

“(Hızır): Çok soru sorulması bana göre değildir. Arifsen anla! Zemzem ve 104 Doğu’da; Zeğ-Zağ ve 114 Batı’dadır.”

Aiberg, kitaplarında, Zig-Zag’ın, Halidi-Batı kolunu temsil eden isim olduğunu bir çok kez belirtmesine karşın, Halidi-Doğu kolunu temsil eden bir isimden söz etmiyordu. Hızır Tezkiresi’nin yukardaki sözlerinden, Zemzem’in, Halidi-Doğu kolunu temsil ettiği açıkça görülüyor (Aynı zamanda, Al-i İmran Suresi’nin 104. ayetinin Halidi-Doğu kolunu, 114. ayetinin Halidi-Batı kolunu temsil ettiği de anlaşılıyor).

Zemzem’in Halidi-Doğu kolunu, Zig-Zag’ın Halidi-Batı kolunu temsil ettiğini düşündüğümüzde, Joyce’un “Finnegan’s Wake” kitabında yer alan yukarıdaki cümlenin çok önemli bir anlam taşıdığı ortaya çıkıyor:

“Batılı Müslüman bilim adamlarının kurduğu Zig-Zag (Zeğ-Zağ) Tepesi’nin (Halidi-Batı Kolu'nun) altından İslam'ın Zemzem Suyu (Halidi-Doğu Kolu) akar."

Halidi-Batı Öğretisi’nin (Zig-Zag’ın) kaynağının, Zemzem Suyu ile sembolize edilen Halidi-Doğu Öğretisi olduğunu tanımlayan bundan daha iyi bir cümle herhalde yazılamazdı. İşin ilginç yanı, Zig-Zag’ın varlığını doğrulayan ve onu en iyi şekilde tanımlayan bu sözlerin, ilk defa, Aiberg’in kitaplarının “dışındaki” bir kaynakta karşımıza çıkmış olması.

Aiberg’in Zig-Zag ile ilgili olarak yazdıkları bizi zaman zaman inanılmazlığın sınırlarına getirdiği anlarda, Aiberg dışı bir kaynakta rastladığımız bu sözler aklımıza geliyor ve Zig-Zag’ın varlığına olan inancımız daha fazla artıyor.